مطالعه ی ریخت شناسی ماده های بالغ و سیست های دو گونه شپشک ریشه از جنس porphyrophora brandt 1833 (hem. : margarodidae) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی و نوری

گروه شپشک های خاکزی، به علت شیوه ی زندگی مخفی، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند. برخی از آنها مانند شپشک ریشه ی گندم، دارای جنبه های اقتصادی مهمی بوده و از آفات مهم زراعی (گندم و جو) در ایران (غرب کشور)، ترکیه و سوریه می باشند و برخی مانند شپشک ریشه مرغ، می تواند در کنترل بیولوژیک علف های هرز اهمیت داشته باشد. کشتزارها و مناطق آلوده به این شپشک ها در استان کرمانشاه از قبل تعیین شد. در زمانی که شپشک ها در مرحله ی سیست بودند (شپشک ریشه ی گندم p. tritici اواخر اردیبهشت ماه و p.cynodontis اواخر تیر ماه در مرحله ی سیست بودند) ، این مزارع هر یک تا دو هفته مورد بازدید قرار گرفتند و نمونه های لازم جمع آوری گردیدند. برای این کار، بوته های آلوده از زمین بیرون آورده شده و داخل کیسه های پلاستیکی مشکی به آزمایشگاه منتقل شدند. این بوته ها در شرایط معمولی آزمایشگاه نگهداری و برای خروج حشرات کامل از داخل سیست هر دو روز یکبار مورد بررسی قرار گرفت. پس از خارج شدن حشرات بالغ، تعدادی از ماده ها برای تهیه ی پرپاراسیون درون الکل 75% نگهداری شد و تعدادی هم برای بررسی اهداف بیولوژیکی در پتری دیش قرار داده شدند. در این مطالعه، ویژگی های تاکسونومیکی ماده های بالغ و پوره های سن دو برخی از شپشک های ریشه جنس porphyrophora با استفاده از میکروسکوپ الکترونی و نوری مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، شپشک های ماده و پوره های سن دو جمع آوری شده، در شیشه های حاوی الکل 75% قرار داده شدند. این نمونه ها، پس از تثبیت کردن، آب گیری و خشک کردن، بر روی پایه های آلومینیومی، چسبانده و طلا اندود شدند؛ سپس هر یک از نمونه های آماده، در داخل اتاقک مخصوص نمونه ی میکروسکوپ الکترونی قرار داده شدند و عکس هایی با بزرگنمایی های مختلف از بدن حشره، تهیه گردید و در نهایت، بر اساس این عکس ها، خصوصیات مرفولوژیکی بدن این حشرات توصیف گردید. آماده سازی نمونه ها برای مطالعه با میکروسکوپ نوری شامل مراحل: قرار دادن نمونه در داخل محلول هیدروکسید پتاسیوم 10%، آبگیری، رنگ آمیزی، قرار دادن نمونه در داخل محلول گزیلن، نصب در کانادابالزام و خشک کردن می باشد. نتیجه گیری که از این تحقیق حاصل می شود این است که میکروسکوپ الکترونی روبشی با تهیه ی تصاویر سه بعدی با بزرگنمایی مفید، اطلاعات واضح تر و بهتری نسبت به مبکروسکوپ نوری، درباره ی سطح نمونه ارائه می دهد چرا که بررسی های مرفولوژیکی از طریق تهیه ی پرپاراسیون گاهی با اشکالاتی از قبیل مخفی ماندن و نامفهوم بودن برخی از کاراکترهای مهم مواجه می باشد که این مسئله با به کارگیری میکروسکوپ الکترونی به حداقل رسید. نتایج این پژوهش نشان داد که این دو گونه از نظر صفحات غربالی ترشح کننده ی موم روی بدن، کیسه ی تخم، بدن تخم مرغی قرمزرنگ و پوشیده از موهای بلند، پاهای جلویی کننده و قوی و چندین خصوصیت دیگر شباهت دارند اما از دیدگاه تراکم موهای بلند روی بدن، تعداد بندها و شکل بند انتهایی شاخک، نحوه ی زمستانگذرانی و زمان ظهور حشره ی کامل، سیست و پوره ی سن یک متفاوت هستند.